Annemarie Hartsuiker Psyche 19 mei 2023, 13:40

Leestijd: 3 minuten

Abnormaal veel digitaal; zelfs tijdens het diner of in bed

“Leg die telefoon weg”, ik hoor het mezelf bijna dagelijks zeggen. Lig je na een lange dag ploeteren eindelijk in bed, ben je nog niet uitgecheckt. Niet echt. Als ik vraag “hoe was je dag” krijg ik nauwelijks antwoord. Zuchtend draai ik me om, pak een boek en verzink in het verhaal. Toch kwelt het me dat we abnormaal veel digitaal zijn.

De tijd die we online besteden neemt toe. Dat is logisch, we leven nu eenmaal in een ander tijdperk dan tien jaar terug. Onze telefoons zijn zowat vergroeid met onze handen en we staan daardoor constant ‘aan’. Mits je de kracht hebt om het toestel even opzij te leggen, maar dat blijkt in de praktijk lastig. Ik heb er zelfs geregeld strijd over met mijn man.

Abnormaal veel digitaal

Laatst was ik een weekend weg met vriendinnen, júíst om even te ontsnappen aan de alledaagse sleur en tóch houden we onze telefoons nauwlettend in de gaten. Tijdens het diner bestuderen we de menukaart én de laatste apps met foto’s van ons kroost. Alsof het leven thuis niet verder gaat als we een moment missen. Het thuisfront heeft het druk zat met de kinderen, dus laten wij genieten van het eten.

Het checken van zogenaamde dringende notificaties op onze telefoon is een ingesleten gewoonte die we moeilijk afleren. Échte verbinding wordt daardoor vluchtiger en minder aandachtig. Dat merk je als je iets vertelt en na een paar seconden opmerkt dat de ander niet luistert. “Wat zeg je?”

Waarom is het zo moeilijk om in het hier en nu te leven? Dit komt door het verlangen naar een dopamineshot dat we soms krijgen als we iets heugelijks zien op onze telefoon. Een fijn berichtje, een compliment of een geweldige uitnodiging.

Vroeger kreeg je deze post of complimenten real life. Tegenwoordig gebeurt dit digitaal. Vooral sociale media zijn gericht op een snelle beloning en dat maakt het zelfs verslavend.

Grenzen tussen werk en privé vervagen

Telefoons zijn steeds meer een stoorzender in ons leven. Het toestel is er op elk moment van de dag, zelfs als je je hier niet bewust van bent. Meldingen van berichten halen ons te pas en te onpas uit onze concentratie en daar hebben veel mensen last van. Zeker als het grenzen tussen werk en privé vervaagt.

Tijdens de pandemie is dit effect versterkt. Het thuiswerken bracht vrijheid en flexibiliteit met zich mee, maar ook verantwoordelijkheid en discipline. Als je overdag een rondje wandelt, voel je je verplicht om ‘s avonds bereikbaar te zijn. Zo werkt het brein. De nasleep die dit met zich mee heeft gebracht is nog steeds merkbaar.

Terwijl het gewoon irritant is. Als mens wil je je verbinden en gezien worden, dat is een basisbehoefte. Wanneer de persoon met wie je bent constant op zijn of haar telefoon zit, krijg je deze erkenning niet. Je voelt je ongezien en ongehoord, wat weer zorgt voor gevoelens van eenzaamheid en onzekerheid.

Digitale etiquette

Niet appen tijdens het eten is dan ook een aanwinst voor veel mensen. Dit boek is een handleiding voor mensen die het moeilijk vinden om afstand te nemen van hun telefoon. Sanne Kanis en Aaron Mirck gingen in gesprek met diverse experts en kwamen tot vijf belangrijke principes.

Je koopt het boek hier
Dit zijn de vijf vragen die je jezelf kan stellen als je telefoongedrag de spuigaten uitloopt:

1. Zou ik dit offline ook doen?
2. Kan dit ook zonder technologie?
3. Breng ik mezelf of anderen in gevaar?
4. Houd ik genoeg rekening met anderen die ik niet zie?
5. Zou ik zelf zo behandeld willen worden?

Soms is het verhelderend en rustgevend om je telefoon weg te leggen. Vooral tijdens het eten of in bed. Dit zijn voor mij toch de intieme momenten om samen te zijn, een goed gesprek te voeren en je écht te verbinden met de mensen van wie je houdt.

Waarom is gelukkig zijn zo moeilijk? We interviewden gelukspsycholoog Josje Smeets