Malu Kirschbaum Seks 25 okt 2022, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom we het vaker over abortus moeten hebben

Jaarlijks ondergaan zo’n 30.000 vrouwen in Nederland een abortus. Toch zwijgt het merendeel erover. Waarom is dat? We leven toch in 2022? Het wordt tijd dat we abortus uit de taboesfeer halen, want 1 op de 5 vrouwen raakt in haar leven onbedoeld zwanger en voelt zich onnodig alleen in haar proces.

Door over abortus te praten zonder te oordelen geef je anderen de ruimte hun ervaring te delen en voelen ze zich minder eenzaam.

Eerst even de cijfers

Maar liefst 65 procent van de Nederlanders die een abortus heeft ondergaan (of iemand kent die een abortus heeft gehad), praat hier vrijwel nooit met anderen over. Dit blijkt uit onderzoek van het Humanistisch Verbond, uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos.

Zo’n 69 procent van de Nederlanders praat zelfs bijna nooit over abortus in het algemeen. Ook onder de jongeren (18-34 jaar) is dat percentage maar 59 procent. Terwijl 85 procent van de Nederlanders wél vindt dat er gepraat moet worden over abortus.

Het overgrote deel (79 procent) vindt namelijk dat je je niet moet schamen als je een abortus hebt ondergaan.

1 op de 5 vrouwen ondergaat een abortus

Uit cijfers blijkt ook het volgende: de gemiddelde leeftijd waarop iemand een abortus laat uitvoeren is 29 jaar. En tegen de leeftijd van 50 heeft ongeveer 1 op de 5 vrouwen (!) een abortus achter de rug. Dat zijn 3 meisjes uit jouw middelbare school klas.

Grote kans dat een van jouw vriendinnen, je zus, moeder of oma, óók een abortus heeft ondergaan. Hoe vaak heb jij hun hierover horen praten?

De kracht van kwetsbaarheid (en tips om je kwetsbaar op te stellen)

Veel vrouwen durven er niet open over te zijn door het heersende taboe. Vanwege het imago van abortus en vanwege de oordelen die we als maatschappij hebben over een vrouw die ongepland zwanger raakt en kiest voor abortus.

Niets om voor te schamen

Terwijl het voor een onbedoelde zwangerschap niet uitmaakt of je jong of oud bent, een master aan de universiteit of een mbo-diploma hebt, wel of geen migratieachtergrond hebt, al lang een partner hebt of single bent, wel of niet gelovig bent. Het kan echt íedereen overkomen.

Misschien ben je de pil een keer vergeten, is het condoom gescheurd of afgegleden, of werd je anticonceptie beïnvloedt door een antibiotica. Of misschien dacht je wel dat je helemaal niet vruchtbaar was, en bleek dat wel zo te zijn. Of werkte de morning-afterpil niet. Whatever.

Het zijn allemaal mogelijke scenario’s die kunnen leiden tot een ongewenste zwangerschap en tevens allemaal scenario’s waar je je niet voor hoeft te schamen.

Wetboek van strafrecht

Gelukkig wonen we in een land waar abortus sinds 1984 legaal is en is een afspraak bij een abortuskliniek makkelijker gemaakt dan een reservering bij een gemiddeld Amsterdams restaurant. Al staat abortus nog altijd in het Wetboek van Strafrecht. Het is namelijk alleen toegestaan als het aan bepaalde voorwaarden voldoet.

Dag abortusrecht in Amerika: wat betekent het voor de wereld?

Zo mag het ongeboren kind nog niet levensvatbaar zijn (24 weken), mag de abortus alleen worden uitgevoerd door een arts in een ziekenhuis of kliniek die een speciale vergunning heeft en moet de vrouw haar abortus vrijwillig doen en zorgvuldig overwegen (‘in het besef van haar verantwoordelijkheid voor ongeboren leven en van de gevolgen voor haarzelf en de haren’).

Mocht je ervoor willen strijden om abortus uit het Wetboek van Strafrecht te halen, teken dan het burgerinitiatief hier. Just sayin’.

Weloverwogen keuze

Gelukkig is de verplichte bedenktijd van 5 dagen sinds afgelopen zomer in ieder geval wél afgeschaft. In de praktijk blijkt namelijk dat vrouwen écht wel goed nadenken over een abortus en amper van gedachten veranderen in de bedenktijd.

Ze hebben deze keuze dus weloverwogen gemaakt. Al dan niet met hulp van de partner, familie of vrienden of met professionele hulp. Dat wil niet zeggen dat de keuze makkelijk is. Maar de meeste vrouwen staan wel achter hun besluit. Mits ze zich niet gepusht voelen door partner of ouders.

Gevoelens van spijt en verdriet horen er soms bij, maar verdwijnen meestal na enkele weken. Een abortus is vaak ook een opluchting en bevrijding, omdat het een einde maakt aan de lastige en soms stressvolle situatie van het ongewenst zwanger zijn.

De vrouw beslist áltijd

Vrouwen die onbedoeld zwanger raken, hebben overigens meerdere opties: de zwangerschap afbreken, of uitdragen en eventueel kiezen voor adoptie of pleegzorg. Het is de vrouw die hierin beslist, ongeacht de redenen.

Je wilt wél seks, niet aan de pil, maar geen baby’s. Hoe doe je dat?

Je hebt wettelijk zelfbeschikking over jouw lichaam en bepaalt zelf of jij je zwangerschap uitdraagt of niet. Dus bij een ongewenste zwangerschap ben je niet verplicht om dit te vertellen aan de biologische vader. Het is jouw baarmoeder, jouw leven en dus jouw besluit.

Alles mag er zijn

Dat er anno 2022 nog steeds een taboe heerst op abortus is eigenlijk van de zotte. Er zou veel meer ruimte moeten zijn voor alle verschillende ervaringen. Voor vrouwen die het nooit zouden overwegen, voor vrouwen die een abortus hebben gehad en zich daarvoor schamen en voor de vrouwen die er achteraf spijt van hadden.

Ben je klaar voor kinderen? Deze 5 signalen geven inzicht

Maar ook voor de vrouwen die géén spijt hadden. Voor wie het niet beladen of moeilijk was, maar zich achteraf alleen maar schaamden voor het feit dat ze zich niet schaamden en hun abortus zagen als een bezoekje aan de tandarts.

Laten we erover praten

De één maakt het mee en heeft er weinig last van. De ander vindt het lastiger. Je kunt blij en opgelucht zijn en tegelijkertijd ook gevoelens van rouw ervaren. Maar in het gesprek erover is nu vaak weinig plek voor nuance.

Door vooral abstract en beladen over abortus te blijven praten houden we de taboesfeer in stand en leggen we anderen ongevraagd die schaamte op. Daarom is het belangrijk dat we er wél over praten, en dat we leren hoe we dat doen.

Wat we allemaal kunnen leren van schaamte-expert Brené Brown

Zo kleurrijk en gedetailleerd mogelijk, zonder een lijstje argumenten voor of tegen. Als je vanuit eigen ervaring, twijfel of onzekerheid in gesprek durft te gaan met anderen, ook met mensen die het niet met je eens zijn, wordt het taboe misschien ook minder.

Help mee aan een genuanceerder beeld

Erover praten werkt als een megafoon. Het maakt het makkelijker voor anderen om hun ervaringen te accepteren en te delen. Dan voelen de mensen die nadenken over een abortus (of een abortus hebben ondergaan) zich minder eenzaam.

Alleen als we meer verschillende verhalen horen, zal er een genuanceerder beeld ontstaan. Een beeld waar hopelijk minder vooroordelen, aannames en misverstanden aan kleven. Een beeld waarbinnen alle ervaringen van vrouwen met abortus bestaansrecht hebben. Hoe verschillend die ervaringen misschien ook zijn.