Eline Hoffman Welzijn 17 mei 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Elke dag om 5 uur naast je bed: het geheim voor een succesvol leven, of opschepperij?

De wekker op 5:45 uur om je dag te beginnen met een potje tennis? Vogue’s hoofdredacteur Anna Wintour doet het iedere dag. Michelle Obama staat dagelijks om 4:30 uur naast haar bed en Tim Cook, voorman van Apple, doet er met zijn 3:45 uur nog een schepje bovenop. Zijn deze (in mijn ogen onmenselijke) tijden van opstaan dan dé sleutel tot succes? “Ik zou bij God niet weten waarom zo vroeg opstaan tot betere prestaties zou leiden dan wanneer je wat later opstaat,” zegt Gerard Kerkhof als ik hem vraag naar het verband tussen vroeg opstaan en een succesvol leven. De emeritus hoogleraar psychofysiologie aan de UvA is slaapdeskundige en slaaponderzoeker en deed onder andere onderzoek naar de (de)regulatie van het 24-uursritme en slaap bij mensen.

“Zeggen dat je iedere dag ontzettend vroeg je bed uitkomt (en daar je succes aan wijden) is in eerste instantie gewoon een goed klinkend verhaaltje, je weet dat je daarmee een tegendraads geluid laat horen. Stel dat het wel heel serieus bedoeld is, dan is het niet zozeer dat vroege opstaan dat het verschil maakt.”

Stabiliteit en regelmatige bedtijden

Gelukkig, dat klinkt hoopvol voor de avondmensen onder ons. Waar zit het ‘m dan wel in? Stabiliteit en regelmaat in je bedtijden, dát is volgens Kerkhof belangrijk. Op vaste tijden beginnen en eindigen met blootstelling aan licht heeft een activerend effect op je lichaam; los van het stabiliseren van je biologische klok zorgt licht ook voor betere prestaties.

https://www.bedrock.nl/vroeg-opstaan/

Oké, een vast en stabiel ritme dus. En bij voorkeur geen gat in de dag slapen, want het is voor jezelf wel fijn als dat ritme maatschappelijk gezien enigszins overeenkomt met dat van andere mensen. “Met een boterham in je mondhoek naar de tram rennen is gewoon niet prettig. Kom je ’s morgens maximaal gestrest op je werk aan, dan komt het bij voorbaat al bijna niet meer goed die dag,” aldus Kerkhof.

Ochtend- of avondmens? Het zit in je genen

Voor de avondmensen onder ons is de zojuist geschetste situatie wellicht herkenbaar. ‘Ga dan eens wat eerder naar bed,’ is een veelgehoord advies aan mensen die ’s ochtends hun bed niet kunnen uitkomen en daardoor vaak in tijdnood komen. Maar die oplossing werkt niet bij iedereen. “Of je een ochtend- of avondmens bent is grofweg voor de helft genetisch bepaald, de andere helft wordt bepaald door je gewoontes. Je kunt het dus maar voor de helft manipuleren. Als je de neiging hebt om het altijd heel laat te maken en ’s morgens lekker uit te slapen en je komt ineens op het idee om dat te veranderen, dan zal je daar heel veel moeite mee krijgen.”

Je kunt wel eerder naar bed gaan, maar de hersenen van een uitgesproken avondmens geven nu eenmaal later het natuurlijke ‘ga slapen’-seintje af. Het moment van inslapen verandert dan dus niet door eerder naar bed te gaan. Dit geldt voor zo’n 10 procent van de bevolking, blijkt uit representatief onderzoek van Kerkhof. Eigenlijk niet eerlijk dus, dat van die mensen wordt gevraagd om net zo vroeg op te staan als de natuurlijke vroege inslapers.

Slaapdronkenschap

Ondanks dat ik nu weet dat ik dus niet per se om 5:00 uur naast mijn bed hoef te staan om succesvoller te worden, vraag ik me toch af wat voor effect het verschuiven van mijn slaap- en ontwaaktijden zou hebben op mijn leven. Ik behoor namelijk ook tot die groep die ’s ochtends net iets te vaak op de snooze knop drukt.

https://www.bedrock.nl/moeite-met-opstaan-zo-word-je-een-ochtendmens/

Kerkhof: “Net na het wakker worden is er een verschijnsel; sleep inertia, ook wel slaaptraagheid of slaapdronkenschap genoemd. De meesten herkennen dat wel. Het eerste kwartier ben je nog een beetje suf en daar moet je rekening mee houden. Heb je altijd een gehaast ochtendritueel doordat je net te laat je bed uitkomt, dan is de kans groot dat je vanwege die sufheid ook nog eens allerlei fouten maakt. Je maakt het jezelf dan alleen maar moeilijker.” We schreven al eerder een artikel over 5 dingen die je beter niet kunt doen als je net wakker bent.

Eigenlijk zouden de moeilijk-uit-bed-komers dus wat meer tijd moeten nemen ’s ochtends. Probeer elke avond acht uur voordat je wekker gaat naar bed te gaan en houd daarbij rekening met de tijd die je nodig hebt om in slaap te vallen. Veel mensen die na lange tijd klungelen met hun slaapritme uiteindelijk die regelmaat gevonden hebben, beamen dat dit inderdaad optimaal werkt, vertelt Kerkhof.

“Ik vind het eerlijk gezegd veel knapper als mensen dát doen, dus met zichzelf afspreken om hun ritme aan te passen, dan al die opschepperij over ‘ik kom om 4 uur m’n bed uit’. Tenzij het natuurlijk een uitgesproken ochtendmens betreft; iemand die om 5 uur z’n ogen openklapt en zich uitgerust naar de sportschool beweegt. Ja, dan kan zo’n gewoonte heel lekker en gezond zijn. Maar maak er vooral je eigen dingetje van. Vind het ritme dat voor jou optimaal werkt.”

https://www.bedrock.nl/gewoonte-type-persoon/